Jesteśmy wyspecjalizowani w prawie karnym

Sprawy dotyczące przemocy obejmują szeroki zakres przestępstw - od zabójstwa i spowodowania śmierci, przez groźby, prześladowanie, znęcanie się czy pobicie, po przemoc domową, zniszczenie mienia i przemoc zbiorową. Każde z tych czynów jest surowo karane, a wysokość kary zależy od okoliczności, skutków, Twojej roli w zdarzeniu oraz wcześniejszej historii karalności. Nawet jeśli nie brałeś bezpośredniego udziału we wszystkich działaniach, samo uczestnictwo może być uznane za współsprawstwo. W wielu takich sprawach zeznania świadków bywają sprzeczne, a ustalenie prawdy wymaga dokładnej analizy wszystkich dostępnych dowodów. Jako uczestnik możesz odpowiadać solidarnie za szkody wyrządzone przez całą grupę. Możliwe kary obejmują prace społeczne, wysokie grzywny, a nawet wieloletnie pozbawienie wolności.

Istnieje wiele form groźby – może to być grożenie przemocą, uszkodzeniem ciała, pozbawieniem życia, a także groźba w formie pisemnej, elektronicznej czy ustnej, co opisuje art. 285 kodeksu karnego. Nie każda groźba jest jednak karalna - aby mogła zostać uznana za przestępstwo, musi istnieć realna możliwość jej spełnienia lub wzbudzić u adresata uzasadnioną obawę, że zostanie wykonana. Ważne jest również, w jakich okolicznościach miała miejsce rzekoma groźba: czy była spontaniczną reakcją w emocjach, czy zaplanowanym działaniem, czy pojawiła się w kontekście konfliktu, czy całkowicie bez powodu. Bez świadków lub innych dowodów, takich jak nagrania, wiadomości czy listy, często trudno jest ją udowodnić. Analiza treści, tonu, czasu i miejsca wypowiedzi, a także relacji między stronami, ma kluczowe znaczenie dla ustalenia, czy groźba rzeczywiście stanowi naruszenie prawa.

Pobicie lub umyślne uszkodzenie ciała to przestępstwa opisane w art. 300–303 kodeksu karnego. Obejmuje to każde celowe spowodowanie bólu, obrażeń lub szkody w zdrowiu innej osoby - nawet mocne popchnięcie może być uznane za czyn zabroniony. Różnica między prostym pobiciem a ciężkim uszkodzeniem ciała zależy m.in. od rodzaju zachowania, ciężkości obrażeń, użytego narzędzia oraz czasu potrzebnego na wyleczenie. Proste pobicie np. bez broni, skutkujące tylko bólem lub drobnym urazem często kończy się ugodą z prokuratorem w formie grzywny lub prac społecznych. Jeżeli zaakceptujesz propozycję ugody lub zapłacisz grzywnę, sprawa zostanie zakończona bez udziału sądu. Musisz jednak pamiętać, że oznacza to formalne przyznanie się do winy i wpis do rejestru karnego, co może mieć wpływ na Twoją sytuację prawną w przyszłości. Bez pomocy adwokata nie otrzymasz dostępu do pełnych akt sprawy.

Im większa intensywność przemocy - np. wielokrotne uderzenia czy poważniejsze obrażenia - tym większe prawdopodobieństwo, że sprawa trafi na wokandę. Wówczas sąd może orzec grzywnę łącznie z pracami społecznymi lub warunkową karę więzienia, zależnie od okoliczności i skuteczności obrony. „Ciężkie uszkodzenie ciała” - art. 302 - dzieli się na dwie kategorie: ciężkie i bardzo ciężkie. Do pierwszej zalicza się obrażenia, po których pełne wyleczenie nastąpi w ciągu sześciu miesięcy - wymagają one interwencji medycznej, np. w przypadku poważnych złamań. Bardzo ciężkie obrażenia to takie, które są zagrożeniem dla życia, wymagają leczenia ponad sześć miesięcy lub nie rokują pełnego powrotu do zdrowia. W takich sytuacjach możesz spodziewać się bezwzględnego więzienia na kilka miesięcy. Granica między prostym pobiciem a ciężkim uszkodzeniem ciała jest często płynna, dlatego szczegółowa analiza jest kluczowa.

Jeżeli w sposób uporczywy i celowy naruszasz prywatną sferę życia innej osoby, mamy do czynienia ze stalkingiem. Może to obejmować śledzenie, nawiązywanie niechcianego kontaktu, czy przebywanie w pobliżu miejsca zamieszkania lub pracy tej osoby – wszystko to powoduje naruszenie jej prywatności i może prowadzić do skutków psychicznych u ofiary. Nękanie jest przestępstwem określonym w art. 285b kodeksu karnego: "Kto w sposób bezprawny, uporczywy i celowy narusza prywatną sferę życia innej osoby, w celu zmuszenia jej do zrobienia czegoś, powstrzymania się od czegoś, znoszenia określonego zachowania lub w celu wywołania u niej strachu, podlega karze pozbawienia wolności do trzech lat lub karze grzywny czwartej kategorii". Postępowanie w sprawach o stalking może obejmować także środki zapobiegawcze, takie jak zakaz zbliżania się czy nakaz opuszczenia miejsca pobytu ofiary.

Zabójstwo to umyślne pozbawienie kogoś życia, ale bez wcześniejszego zaplanowania. Już sama świadomość, że Twoje działania mogą doprowadzić do śmierci innej osoby, oznacza działanie z zamiarem. Jeżeli jednak działasz z premedytacją, czyn kwalifikowany jest jako morderstwo. Art. 287 kodeksu karnego stanowi, że zabójstwo jest przestępstwem: „Kto umyślnie pozbawia życia inną osobę, podlega karze pozbawienia wolności do piętnastu lat albo grzywnie piątej kategorii.” Odpowiedzialność za zabójstwo nie wymaga udowodnienia wcześniejszego planu ani długotrwałych przygotowań – wystarczy, że działałeś świadomie i przewidywałeś skutki swojego czynu. Sąd, oceniając sprawę, bierze pod uwagę motywację, okoliczności zdarzenia, a także Twoją wcześniejszą niekaralność i ewentualne okoliczności łagodzące. W niektórych przypadkach, jeżeli sprawca działał pod wpływem silnego wzburzenia, kara może być łagodniejsza.

Zgodnie z art. 289 kodeksu karnego: „Kto umyślnie i z premedytacją pozbawia życia inną osobę, jeżeli zostanie uznany za winnego morderstwa, podlega karze dożywotniego pozbawienia wolności lub karze pozbawienia wolności do trzydziestu lat (...) albo grzywnie piątej kategorii.” W prawie niderlandzkim wyróżnia się również zabójstwo, czyli celowe pozbawienie życia bez wcześniejszego planu – zagrożone karą do 15 lat więzienia, oraz nieumyślne spowodowanie śmierci, gdzie odpowiedzialność i wymiar kary zależą od okoliczności sprawy. Do oceny czynu kluczowe jest rozróżnienie między działaniem z zamiarem, wcześniejszym przygotowaniem a skutkiem niezamierzonym, gdy śmierć następuje na skutek nieuwagi lub zaniedbania. W praktyce wymiar kary może być także uzależniony od wcześniejszej niekaralności oraz roli sprawcy w zdarzeniu.

Przemoc domowa to zbiorcze określenie przestępstw popełnianych między osobami pozostającymi w relacji rodzinnej lub mieszkającymi we wspólnym gospodarstwie domowym. Nie ma znaczenia, czy do przemocy doszło w domu, czy poza nim. Najczęściej spotykane formy przemocy domowej to pobicie, nękanie i groźby karalne. Prokuratura traktuje przeciwdziałanie przemocy domowej jako jeden ze swoich priorytetów, dlatego reaguje surowiej na przestępstwa w rodzinie niż w przypadku standardowych spraw o przemoc. Musisz liczyć się z tym, że w sprawę mogą zostać zaangażowane instytucje takie jak Opieka nad Dzieckiem (Bureau Jeugdzorg), ośrodki wsparcia ofiar przemocy domowej, kuratorzy sądowi czy inne organy państwowe. Mogą zostać nałożone środki takie jak nakaz opuszczenia mieszkania, zakaz zbliżania się lub zakaz kontaktu.

Przemoc zbiorowa to działania skierowane przeciwko osobom lub rzeczom, stanowiące czyn zabroniony określony w art. 141 kodeksu karnego. Aby można było mówić o przemocy zbiorowej, w zdarzeniu musi uczestniczyć kilka osób. Nie musisz brać czynnego udziału we wszystkich działaniach grupy – wystarczy Twoje uczestnictwo i tworzenie tzw. „atmosfery rozhamowania”, aby zostać uznanym za współsprawcę. W tego rodzaju sprawach często składane są liczne, wzajemnie sprzeczne zeznania, co sprawia, że istnieje duże prawdopodobieństwo rozbieżności w relacjach uczestników. Szkody wyrządzone przez całą grupę mogą być wysokie, a jako uczestnik, w przypadku skazania, odpowiadasz za nie solidarnie - całe roszczenie może zostać skierowane przeciwko Tobie. W ramach kary możesz otrzymać obowiązek wykonania prac społecznych, ale możliwe jest także orzeczenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Umyślne wyrządzenie bólu, obrażeń lub innej szkody na ciele drugiej osoby jest przestępstwem określonym w art. 300 kodeksu karnego (proste pobicie), art. 301 (pobicie z premedytacją), art. 302 (ciężkie pobicie) oraz art. 303 (ciężkie pobicie z premedytacją). Jeśli w wyniku takiego pobicia ofiara poniesie śmierć, stosuje się dodatkowy przepis przewidujący zaostrzenie kary. W takich przypadkach sąd bada m.in. sposób działania sprawcy, użyte narzędzia, skalę obrażeń oraz to, czy było to wynikiem zaplanowanego ataku czy spontanicznej reakcji. Znaczenie mają również czynniki takie jak przewaga fizyczna sprawcy nad ofiarą, działanie w grupie czy wcześniejsze konflikty. Przy ocenie odpowiedzialności karnej bierze się pod uwagę, czy śmierć była bezpośrednim skutkiem obrażeń, czy została spowodowana powikłaniami, np. wstrząsem pourazowym lub krwotokiem. W zależności od okoliczności sąd może orzec bezwzględną karę pozbawienia wolności.

Zniszczenie mienia jest czynem zabronionym m.in. w art. 350 kodeksu karnego, ale może Ci również zostać zarzucone np. jako forma publicznej przemocy na podstawie art. 141 kodeksu karnego. Do zniszczenia mienia dochodzi wtedy, gdy jakakolwiek rzecz należąca do innej osoby zostaje bez jej zgody zniszczona, uszkodzona lub uczyniona niezdatną do użytku. Jeżeli zostaniesz skazany, zazwyczaj otrzymasz grzywnę lub karę prac społecznych. W okolicznościach obciążających, takich jak stworzenie zagrożenia dla życia, sąd może orzec także karę pozbawienia wolności. Pamiętaj, że w przypadku skazania, a także jeśli zaakceptujesz grzywnę lub propozycję ugody, powstała szkoda może zostać łatwo od Ciebie wyegzekwowana, a dodatkowo możesz ponieść koszty postępowania sądowego oraz odsetki ustawowe od zasądzonego odszkodowania, co znacznie zwiększy Twoje zobowiązania finansowe.

Jeśli w wyniku Twojego działania ktoś stracił życie, możesz być oskarżony o nieumyślne spowodowanie śmierci. Jest to przestępstwo opisane w artykule 307 kodeksu karnego. Odpowiedzialność karna zależy głównie od tego, czy dopuściłeś się zaniedbania, nieuwagi lub naruszenia przepisów. Sąd analizuje, czy można było przewidzieć tragiczne skutki oraz czy złamałeś zasady ostrożności, przepisy prawa czy normy zawodowe. Przykładami są śmiertelny wypadek drogowy spowodowany nadmierną prędkością czy nieostrożne pozostawienie niebezpiecznego narzędzia. Kara zależy od stopnia winy i okoliczności zdarzenia – maksymalnie grozi Ci dwa lata więzienia lub grzywna czwartej kategorii. Sąd może też orzec inne środki, takie jak zakaz wykonywania określonych czynności lub obowiązek naprawienia szkody rodzinie ofiary. Ostateczna kwalifikacja czynu zależy od szczegółowej analizy okoliczności i Twojego zachowania.